به گزارش باشگاه خبرنگاران، مرکز تحقیقات استراتژیک با هدف تعاطی افکار میان صاحب‌نظران دانشگاهی از داخل و خارج از کشور و مسئولان اجرایی به صورت دائم و منظم میزگردها و سمینارهایی را در زمینه مسایل مهم بین‌المللی، سیاست‌خارجی و مسایل داخلی برگزار می‌کند. این مرکز از نظرات کارشناسی صدها تن از اساتید داخل و خارج و همچنین مدیران رده بالا و ارشد کشور به عنوان کارشناس بهره می‌گیرد.

انجام مطالعات استراتژیک در زمینه‌های مختلف بین‌المللی، سیاسی،‌ اقتصادی، حقوقی، فرهنگی و اجتماعی، انجام مطالعه و تحقیق پیرامون آن دسته از موضوعاتی که براساس قانون در حیطه وظایف مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار دارد (تدوین سیاست‌های کلان نظام، ارائه مشاوره به ‌رهبری، بازنگری احتمالی قانون ‌اساسی، ارائه راه‌حل در زمینه معضلات کلان و موضوعات مورد اختلاف میان نهادهای قانونی و...) از دیگر وظایف این مرکز است.

انتخاب دیپلمات‌های برجسته کشور از سوی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام از ابتدا تاکنون برای سکانداری مرکز تحقیقات استراتژیک اهمیت این مرکز را در انجام کارهای تحقیقاتی و پژوهشی دوچندان می‌کند.

باشگاه خبرنگاران در نظر دارد که در گزارش ذیل با مروری بر انتخاب علی‌اکبر ولایتی به عنوان رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، فعالیت‌های این مرکز را با ریاست جدیدش مورد بررسی قرار دهد.

پیروزی روحانی، آغاز گمانه‌زنی‌ها برای ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک

پس از پیروزی حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر حسن روحانی در یازدهمین دور انتخابات ریاست‌جمهوری، گمانه‌زنی‌ها برای انتخاب رئیس جدید این مرکز روز به روز افزایش یافت و در مدت قریب به چهار ماه، یعنی بعد از حکم تنفیذ ریاست‌جمهوری از سوی مقام معظم رهبری مرکز تحقیقات بدون وجود یک رئیس اداره می‌شد.

در این میان گزینه‌های زیادی همچون حجت‌الاسلام والمسلمین ناطق‌نوری، آیت‌الله امینی، محمدرضا عارف و آیت‌الله قربانعلی نجف‌آبادی در رسانه‌ها برای پذیرفتن چنین مسئولیتی منتشر شد، اما هیچ‌کدام بر کرسی ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک تکیه نزده‌اند.

اما پس از شش ماه در هجدهم آبان ماه بنا به گفته آیت‌الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام مبنی بر داشتن صلاحیت‌های علمی، مدیریتی و تجربیات فراوان علی اکبر ولایتی، وی با صدور حکمی به عنوان رئیس مرکز تحقیقات استرتژیک منصوب شد.

پس از معارفه ولایتی به عنوان رئیس جدید مرکز تحقیقات استراتژیک از سوی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در سوم آذرماه سال گذشته، فعالیت‌های تحقیقاتی و پژوهشی مستمر و پیگیر در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، علمی، اجتماعی آغاز شد و هم‌اکنون در حال ادامه است.

رئیس جدید مرکز تحقیقات بعد از اخذ سمت جدیدش، دیدارهای متعددی را با شخصیت‌های بین‌المللی جهت ارتقا همکاری‌های تجاری، سیاسی، فرهنگی، علمی و... تدارک دید تا از این طریق بتواند با انجام مذاکرات و تبادل نظرخدمتی دیگر در جهت حفظ و ارتقاء منافع ملی کشور و اثبات خدمت خالصانه خود به منظور اعتلای ایران اسلامی انجام دهد و کارنامه خود را با حفظ آرمان‌های اصیل انقلاب اسلامی بیش ار پیش رنگین‌تر کند.

اهمیت ویژه به امر پژوهش در ابتدای کار و برپایی سمینارهای علمی و تحقیقاتی در موضوعات مختلف مهندسی، علوم انسانی به میزبانی مرکز تحقیقات استراتژیک مسئله‌ای است که می‌تواند امیدها را به آینده‌ای روشن از سوی مرکز تحقیقات یاری برساند این اقدام از اولین برنامه‌های منسجم و مدون از سوی مرکز تحقیقات با ریاست ولایتی بود.

ولایتی در اولین سخنرانی خود به عنوان رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک به مناسبت روز پژوهش ضمن ابراز خرسندی از پیشرفت‌های علمی در زمینه‌های انرژی هسته‌ای، انتشارات مقالات علمی، فرستادن سفینه به فضا و انجام اقدامات دفاعی و امنیتی و دعوت از پژوهشگران برای همکاری با مرکز گفت: کسانی که مایل به همکاری با مرکز تحقیقات استراتژیک در جهت رشد پیشرفت این مرکز در امر پژوهش هستند و یا حتی کسانی که زیر مجموعه‌ مرکز نیستند، می‌توانند به ما در انجام کارهای پژوهشی کمک رسانند.

رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک کمتر از یک ماه از حکم ریاستش، فعالیت‌های دیپلماتیک خود را با جدیت آغاز کرد تا گامی محکم و استوار با حمایت‌های مکرر از تیم وزارت خارجه کشورمان در جهت حفظ و تقویت منافع ملی با تاکید بر انجام کارهای پژوهشی و تحقیقاتی در زمینه‌های مختلف بردارد.

یکی از موضوعات بسیار مهمی که رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک در طول مدت ریاستش در تمام دیدارهای بین‌المللی و کنفرانس‌های داخلی خود، به آن تاکید داشته، حمایت از تیم هسته‌ای کشورمان با حفظ چارچوب‌های کلی نظام و خط قرمز‌ها است که به کرات خطاب به دیپلمات‌های کشورهای عربی و اروپایی بر استفاده از حق داشتن مسلم انرژی هسته‌ای ایران تاکید ورزیده است.

8 دی ماه/ دیدار با جمعی از فعالان رسانه‌ای مصر

ولایتی: نفع دو کشور ایران و مصر در رفع موانع پیش‌روی روابط است. گفتگو و مذاکره برعهده مسئولان سیاسی و رسمی دو کشور است و فکر می‌کنم به راحتی می‌توانند با یکدیگر به تفاهم رسیده و باید سفارتخانه‌های ایران و مصر بازگشایی شود و در این بین نباید فقط به روابط سیاسی بین دو کشور اکتفا شود بلکه در سایر حوزه‌های اقتصادی، تکنولوژیکی، سیاسی، منطقه‌ای و بین‌المللی نیز باید با هم مراوده داشته باشند.

17 دی ماه/ دیدار با عادل عبدالمهدی، معاون سابق رئیس‌جمهور عراق

ولایتی: گروه معترض القاعده و افراطیون در عراق که امروز رو در روی عراق ایستاده‌اند، در حال فرو رفتن در یک باتلاقند و همچنین در این دیدار مقرر شد که این مرکز مطالعاتی و مراکز مشابه که در حیطه کار مجلس اعلای عراق هستند، همکاری‌هایی را در زمینه مسائل مشترک دوجانبه در بعد داخلی و بین‌المللی داشته باشند.

25 دی ماه/ دیدار با ویتالی نامکین، رئیس انیستیتو مطالعات آکادمی شرق‌شناسی روسیه

ولایتی با اشاره به حل مشکلات باقی مانده در دریای خزر گفت: امیدوارم اجلاس سران کشورهای حاشیه دریای خزر در تابستان سال آینده بتواند رژیم حقوقی دریای خزر را روشن و همکاری کشورهای ساحلی را تعمیق بخشد و همچنین دست نیروهای خارج از منطقه را کوتاه کند و رئیس مطالعات شرق شناسی آکادمی علوم روسیه هم در این دیدار گفت: گفتگو و تعامل با مسلمانان کشورهای اسلامی باید بیشتر شود و این راه و روش می‌تواند از رشد تمایلات سلفی‌گرایانه جلوگیری کند.

5 بهمن ماه/دیدار با دوشارت، وزیر اسبق امور خارجه فرانسه

ولایتی در دیدار با دوشارت با اشاره به کاهش روابط اقتصادی دو کشور در سال‌های گذشته علی‌رغم وجود ظرفیت‌های فوق‌العاده گفت: با عنایت به اراده هر دو طرف در گسترش این روابط امید داریم با تشکیل هیات‌هایی متشکل از فعالان و کارآفرینان اقتصادی در هفته‌های آینده شاهد رشد و ارتقاء سطح روابط در زمینه‌های مختلف به ویژه اقتصادی و صنعتی باشیم.

5 بهمن ماه/دیدار با وانگ زیگو آنگ، رئیس آکادمی علوم اجتماعی چین

ولایتی: می‌توانیم پایه‌ای برای همکاری بهتر و سازماندهی شده با همدیگر در قالب یک تفاهم داشته باشیم.

7 بهمن ماه/ دیدار با 60 نفر از شیوخ و فعالان فرهنگی یمنی

ولایتی از نتایج این سفر به نفع روابط دوستانه و برادرانه اسلامی میان دو دولت ایران و یمن ابراز امیدواری کرد و علامه شمس‌الدین شرف‌الدین رئیس علمای یمنی با بیان اینکه برای ما واضح و روشن است که دوستی با اهل بیت از سوی دو طرف یک سرچشمه مشترک دارد، گفت: از جمهوری اسلامی ایران به خاطر اهتمام بسیار زیاد به قضایای جهان اسلام و عرب تشکر می‌کنیم.

8 بهمن ماه/ دیدار با تیتوف، رئیس مرکز علمی تحقیقات بیولوژی بلاروس

در این دیدار مقرر شد که پروژه باکتری سل ادامه و همکاری‌ها در زمینه‌های دیگر به خصوص در علوم نوین مانند نانو تکنولوژی، بیوتکنولوژی، لیزر و ارتباطات ادامه یابند و دو طرف در مورد بیماری سل و پیشگیری از شیوع آن مذاکره و مقرر شد همکاری‌های لازم در این خصوص میان دو طرف ادامه پیدا کند.

9 بهمن ماه/ دیدار با کوفی‌عنان و هیات متنفذین

ولایتی با اشاره به فعالیت‌های گروه‌های تروریستی در کل جهان گفت: تروریست‌ها در سوریه گمان می‌کردند به راحتی می‌توانند همچون برخی از کشورها، رژیم فعلی را تغییر دهند و کوفی‌عنان هم در این دیدار با اشاره به تحولات سوریه در منطقه گفت: مسئله اصلی که در سوریه در حال رخ دادن است همچون آهن‌ربایی است که افراط‌‌گرایان را به خود جذب می‌کند و در این کشور واقعیت امر این است که راه‌حل نزدیک متصور نیست و تنها راه‌حل ممکن سیاسی است.

یکی از نکاتی که در دیدار ولایتی با کوفی عنان، دبیرکل سابق سازمان ملل متحد در رسانه‌ها به نیکی از آن یاد شد، حرکت هوشمندانه و به موقع دیپلمات با سابقه کشورمان بود؛ حرکتی که به رسم آداب دیپلماسی مقامات سیاسی دو کشور به نشانه تفاهم و دوستی به مصاحفه با یکدیگر می‌پردازند، اما در این میان شاهد رفتاری غیر دیپلماتیک از سوی کوفی عنان بودیم.

اما در این میان رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک کشورمان با تکیه بر هوشمندی و سابقه طولانی در عرصه دیپلماسی حرکت کوفی‌عنان را بی‌پاسخ نگذاشت و این امر در رسانه‌های خبری با بازتاب مثبتی مواجه شد.

14 بهمن ماه/ دیدار با امیر طلال ارسلان، رهبر حزب دموکرات لبنان

ولایتی درباره دیدار با رهبر حزب دموکرات لبنان با تاکید بر اینکه دیدارهای بین حامیان مردم سوریه در جهت حفظ منافع مشترک و همبستگی هرچه بیشتر منطقه انجام می‌شود، گفت: این دیدارها در مقابله با مخاطراتی که وحدت مسلمانان و تمامیت ارضی کشورهای اسلامی را تهدید می‌کند، موثر است.

15 بهمن ماه/ دیدار با برتی آهرن، نخست‌وزیر اسبق ایرلند

گفتگو درباره آینده سوریه، افغانستان، عقب‌نشینی نیروهای خارجی در این کشور، ابراز تمایل "برتی آهرن"به منظور انجام گفتگو با بازرگانان و اتاق بازرگانی ایرانی و گسترش روابط سیاسی و تجاری میان ایران و ایرلند از جمله موضوعات مهمی بود که در این دیدار به آنها تاکید شده بود.

17 بهمن ماه/ دیدار با کارل بیت، وزیر امور خارجه سوئد

ولایتی با تاکید بر ادامه مذاکرات هسته‌ای ایران با 5+1 گفت: برای مذاکرات و بازدید از تاسیسات انرژی هسته‌ای آمادگی لازم را داریم و کارل‌بیت هم در این دیدار گفت: فضای جدیدی بین ایران و غرب پس از دستیابی به توافق ابتدایی ژنو آغاز شده و همچنین فرصت‌های جدیدی به وجود آمده که توافق ژنو می‌تواند ایران و غرب را به فضای جدیدی ببرد.

3 اسفند ماه/ سمینار منابع بهینه ایران در دریای خزر چیست و چگونه تامین می‌شود؟

ولایتی با تاکید بر اینکه مسائل مهم دریای خزر را نباید در حاشیه مسائل سیاسی قرار دهیم، گفت: در صورت خلاصه شدن امکانات دریای خزر به مسائل حیاتی، محیط زیستی و استفاده از انرژی آبزیان هر کشوری به حق خود اکتفا می‌کرد، امری مثبت بود اما قضایا نشان‌دهنده این است که وضعیت به گونه دیگری است و ما باید در این میان احتیاط کنیم.

5 اسفند ماه/ دیدار با یوشیجی نوکامی، رئیس موسسه مطالعات ژاپن

ولایتی با اشاره به اهمیت ژئوپولتیک غرب آسیا گفت: به دلیل اهمیت این منطقه آمریکا مایل به ترک آن نیست و باید گفت بحران آسیا از سال قبل آغاز شده و اما اکنون به مرحله‌ای رسیده که در آن توازن قوا به سمت دولت سوریه و حامیان وی قرار گرفته است و نوکامی هم در این دیدار گفت: دورنمای سیاسی شرق آسیا چندان آرام نیست و ما به لحاظ سیاسی و امنیتی در وضعیت دشواری قرار داریم.

6 اسفند ماه/ دیدار با گی شانمو گام، وزیر خارجه سنگاپور

ولایتی ضمن امیدواری از تداوم و بهبود روابط میان ایران و سنگاپور گفت: ظرف دو - سه سال اخیر شاهد تنزل در روابط تجاری میان دو کشور بودیم در حالیکه زمینه‌های زیادی در بخش‌های دولتی و خصوصی برای همکاری فی ما بین وجود دارد. وزیرخارجه سنگاپور هم هدف از این دیدار را اطلاع از وضعیت موجود، عنوان و تصریح کرد: تبادل نظر و اطلاع از مواضع مسئولان ایرانی از اهداف این دیدار بود و امیدواریم که ایران جایگاهی که سزاوار آن است در صحنه جهانی بدست آورد و روابط میان ایران و سنگاپور از شکوفایی بیشتری برخوردار شود.

7 اسفند ماه/ کنفرانس هوای پاک، خودروی برقی، منافع ملی

ولایتی: مرکز تحقیقات استراتژیک با توجه به وظایف ذاتی خود درصدد است پژوهش‌های لازم را در جهت تدوین سند ملی راهبردی، تولید و مصرف انرژی انجام دهد. به همین خاطر با تعیین جدول زمانی منسجم باید بتوانیم در طی مراسم قانونی به این سند راهبردی دست پیدا کنیم.

12 اسفند ماه/ سمینار روابط همجواری ایران و عراق

ولایتی: با توجه به اقدامات دشمنان در جهت برهم زدن خط مقاومت متشکل از ایران، سوریه، لبنان و عراق باید به آسیب‌شناسی موضوعات مختلفی در این عرصه بپردازیم تا نقاط ضعف خود را به نقاط قوت تبدیل کنیم.

18 اسفند ماه/ دیدار با کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا

ولایتی: پافشاری بر استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای در چارچوب NPT، روابط ایران و اروپا، مسئله سوریه و اوکراین مسائل مهمی بودند که در این دیدار مورد تاکید قرار گرفت.

17 فروردین ماه/ دیدار با جرارد ون بوهمن، معاون وزیر خارجه نیوزیلند

در این دیدار بر یافتن یک راه‌حل صلح‌آمیز در سوریه مبنی بر انتخابات با مشارکت شهروندان سوریه تاکید و مقرر شد در جهت همکاری‌های اقتصادی ابزارهای مالی مناسب با مشارکت بانک‌های دو کشور طراحی شود.

3 اردیبشهت ماه/ دیدار با اندرس پیلد‌گوویچ، وزیر خارجه لتونی

ولایتی: سفر وزیر خارجه لتونی به تهران به منظور آماده‌سازی شرایط برای توسعه روابط ایران با اروپا بعد از ریاست کشور لتونی بر اتحادیه اروپا است.

7 اردیبهشت ماه/ دیدار با هیات پارلمانی فرانسه

ولایتی: توسعه روابط سیاسی و رفع موانع اقتصادی موضوع مهمی بود که برآن تاکید شد و فرانسه برای رفع موانع پولی و بانکی تجارت با ایران اعلام آمادگی کرد.

13 اردیبهشت ماه/ دیدار با هیئت پارلمانی ایتالیا

ولایتی: نسبت به روابط آینده ایران با ایتالیا حساب مثبت باز می‌کنیم و روزاتو رئیس هیئت پارلمانی ایتالیا در این دیدار گفت: ایتالیا با دید ویژه‌ای به روابط با ایران نگاه می‌کند.

باشگاه خبرنگاران، به منظور تشریح انجام فعالیت‌های دیپلماتیک و تحقیقاتی مرکز تحقیقات استراتژیک، گفتگویی را با علی‌‌اکبر ولایتی که باسابقه‌ترین وزیر خارجه کشورمان در طول 35 سال انقلاب اسلامی و پس از آن نیز حدود 16 سال مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل را برعهده داشته است، انجام داده که متن مصاحبه را در ذیل می‌خوانید:

ولایتی: «ساماندهی متناسب فعالیت‌های مرکز با اهداف مورد نظر از جمله دغدغه‌های ما در این مرکز است و اینکه پشتوانه تحقیقاتی و علمی و کارهای مربوط به مجمع تشخیص مصلحت نظام محتاج مقدمات و امکاناتی است که سعی در فراهم‌سازی این مقدمات را از ابتدای امر در زمان دکتر روحانی تاکنون داشته‌ایم تا متناسب با شرایط جدید کشور راه خود را در این مرکز ادامه دهیم.

توقع از مرکز تحقیقات به حق زیاد است و در حال حاضر مهم این است که مرکز را برای انجام کارهای تحقیقاتی در حوزه‌های مختلف راهبردی و ساماندهی و تئوریزه کردن تحقیقات و تصمیماتی که در کشور گرفته می‌شود، توسعه دهیم و البته در این میان ارتباط با کشورهای دیگر جزو وظایف ما است.

اغلب مقامات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و مطالعاتی کشورهای مختلف خواستار برقراری روابط میان مراکز تحقیقاتی فی‌ما بین هستند و این مسئله را به فال نیک می‌گیریم و حتما باید از تجربیات یکدیگر استفاده کنیم چراکه در سایه همکاری‌های بین‌المللی و منطقه‌ای می‌توانیم به توسعه این مرکز امیدوار باشیم و انشالله در آینده و در وقت مناسب به درخواست مقامات مختلف از کشورهای گوناگون به منظور حضور در کشوهای آنها پاسخ خواهم داد.»

در طول شش ماه ریاست علی‌اکبر ولایتی بر مسند مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام شاهد دیدارهای بین‌المللی متعدد و سازنده و برگزاری سمینارهای علمی و پژوهشی از سوی این مرکز بوده‌ایم و امیدواریم که چنین روندی به عنوان الگویی برای سایر مدیران داخلی در کشور ادامه یابد تا با برقراری روابط دیپلماتیک در تمامی حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، ورزشی و... شاهد شکوفایی و تعامل سازنده جمهوری اسلامی ایران با کشورهای منطقه‌ای، آسیایی، اروپایی و... باشیم و امیدواریم که این روند با پیگیری‌های مداوم از سوی مسئولان ادامه یابد.

گزارش: زهره حاتمی