به گزارش تسنیم، همایش بزرگداشت هزاره تالیف کتاب قانون بوعلی‌سینا صبح امروز 7 آبان در تالار شهید چمران دانشگاه تربیت مدرس با حضور پژوهشگران داخلی و خارجی، سفرای کشورهای خارجی در ایران و علی‌اکبر ولایتی ریاست همایش آغاز به کرد.

در آغاز این نشست مستکین مدیر دفتر نمایندگی یونسکو در ایران ضمن خوشامدگویی به میهمانان این همایش درباره وظایف یونسکو گفت: یونسکو قصد دارد ضمن معرفی چهره‌های فرهنگی شناخته شده در جهان آموزه‌های آنها را برای مردم امروز روشن کند.

وی گزارشی از فعالیت‌ها و پژوهش‌های ابن‌سینا ارائه داد و گفت: باید تلاش کنیم چهره‌های فرهنگی کشورمان در ایران بیشتر شناخته شود و به جای مستشرقین خودمان به معرفی آنها بپردازیم.

علی‌اکبر ولایتی ریاست همایش بزرگداشت هزاره تالیف کتاب قانون بوعلی‌سینا با موضوع «شرح و تلخیص‌های قانون ابن‌سینا» صحبت کرد و گفت: اگر غیرایرانیان و غیرمسلمانان به بزرگی و فضائل شخصیت و یا کتابی از بزرگان ما گواهی دهند باعث می‌شود که این فضیلت‌ها به باور نزدیک شود. وقتی خودمان تعریف کنیم چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد اما وقتی دیگران بر آن اقرار کنند باعث پذیرش همگان خواهد شد. به همین دلیل در این مجال شروط و تلخیص‌هایی که از قانون شده است بررسی می‌کنم.

وی با اشاره به ارجوزه‌ای از ابن‌سینا گفت: ابن‌سینا نوشته است پزشکی معدوم بود بقراط آن را از عدم به وجود آورد. سپس مرده بود و جالینوس آن را زنده کرد. کور شد و حنین بن اسحاق آن را بینا کرد. بعد از آن در شهرها متفرق گردید و محمد بن ذکریای رازی آن را جمع‌آوری کرد.

ولایتی ادامه داد: قطب‌الدین شیرازی که یکی از مهمترین شرح‌ها را بر کتاب قانون نوشته است می‌گوید پزشکی ناقص بود و ابن‌سینا آن را کامل کرد.

رئیس همایش هزاره تالیف قانون با بیان اینکه ابن‌سینا در سال 403 قمری در گرگان نوشتن قانون را آغاز کرده، افزود: از آنجایی که شیخ‌الرئیس آواره بود و به دلیل اینکه نمی‌خواست به دربار سلطان‌محمود غزنوی برود کتاب قانون را با فاصله و در چند منطقه نگاشته است. بخشی از کتاب در 405 نوشته شده و قسمت‌هایی از آن در دربار شمس‌الدوله دیلمی به نگارش درمی‌آمد.

ولایتی با بیان اینکه از مدت‌ها پیش به این باور رسیده بودم که هیچ کتابی مانند قانون ابن‌سینا مورد توجه جهانیان قرار نگرفته است، اظهار کرد: سرویلیان آسلر که پدر طب مدرن است و مسائل زیادی را در پزشکی جدید پایه‌گذاری کرده درباره کتاب قانون می‌گوید، «کتاب قانون انجیل پزشکی است و ابن‌سینا مولف مشهورترین کتاب درسی پزشکی تاکنون بوده است.»

وی افزود: علاوه بر آنچه که آسلر می‌گوید ما اعتقاد داریم که قانون هم مشهورترین و جامع‌ترین کتابی است که در زمینه پزشکی نوشته شده است. زیرا ابن‌سینا بر 5 فصل مفصل همه مطالب پزشکی را به طور مجزا و تفصیلی مورد بحث قرار داده است. هم به مفردات دارویی پرداخته و هم به جزئیات علم پزشکی از ابعاد و وجوه گوناگون نظر کرده است و می‌توان گفت هنوزهم کتابی با این جامعیت د رعلم پزشکی نوشته نشده است.

این پژوهشگر اظهار کرد: کتاب قانون ابن‌سینا در حدود 800 سال در مغرب‌زمین کتاب مرجع پزشکی بود و تا همین چند سال پیش در دانشگاه منکولیه فرانسه به عنوان منبع درسی تدریس می‌شد.

ولایتی گفت: یکی از محققان هندی تلخیص‌ها و شرح‌هایی را که در کتاب قانون نوشته شده احصاء کرده و معتقد است بیش از 200 شرح و خلاصه در این کتاب نوشته شده است. قدیمی‌ترین نسخه قانون نسخه لنینگراد است که در سال 1175 یعنی 138 سال پس از فوت ابن‌سینا منتشر شده است. نسخه قانون کتابخانه ملک هم از قدیمی‌ترین نسخه‌های موجود از قانون است.

وی با اشاره به کتاب 5 جلدی قانون که توسط حکیم عبدالحمید موسس و رئیس دانشگاه همدرد دهلی‌نو منتشر شده است گفت: عبدالحمید این کتاب را از روی نسخه کتابخانه ایاصوفیه نوشته است که گفت می‌شود این نسخه از نسخه دستنویس خود ابن‌سینا تالیف شده است. عبدالحمید همچنین این کتاب را با 4 نسخه چاپی موجود مقابله کرده است.

ولایتی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به ترجمه فارسی کتاب قانون توسط زنده‌یاد عبدالرحمان شرفکندی گفت: مرحوم شرفکندی کسی است که این کتاب را سالها پیش به فارسی ترجمه کرد و قرار است ما طی حضورمان در همدان فردا یا پس‌فردا از خانواده این مرحوم تجلیل کنیم. ترجمه شرفکندی توسط انتشارات سروش منتشر شده و من هم مقدمه‌ای بر آن نوشتم.

وی با اشاره به تعداد زیادی از شرح‌ها و تلخیص‌های کتاب قانون مانند تلخیص ابن تلمیذ تلخیص ابونصر سعید ابوالخیر مسیحی، التحفةالسعدیه و... اظهار کرد: از تعداد شرح‌ها و تلخیص‌ها کتاب قانون ابن‌سینا بعد از شرح‌های قرآن و شرح‌هایی که بر کتابهای محی‌الدین ابن عربی نوشته شده سومین جایگاه را از آن خود کرده است. این کتاب نخستین کتاب پزشکی است که تا این حد شرح و تلخیص شده است. قانون شرح‌ها و تلخیص‌هایی به زبانهای مختلف جهان از جمله روسی و لاتین و انگلیسی گرفته تا فرانسه و عربی و ترکی و ازبکی و... دارد.

ولایتی گفت: یکی از شرح‌های مهم قانون شرح ابن نفیس است که بر مبنای پژوهش‌های جدید توسط دانشجویان مصری ثابت شده که موضوع کشف هاروی در خصوص گردش خون سال‌ها پیش از این در شرح ابن‌نفیس آمده بوده و این هم از برکات کتاب قانون ابن‌سینا است.

وی به تلخیص قانونچه توسط محمدبن عمر چغمینی اشاره کرد و گفت: محمدبن عمر تلخیص خوبی از ابن‌سینا ارائه داده زیرا این اختصارنویسی باعث نشده که اصلی از اصول قانون مورد غفلت قرار گیرد.

ولایتی در پایان گفت: این همایش فردا و پس‌فردا در همدان به کار خود ادامه می‌دهد. فردا چهارشنبه بر سر مزار مطهر شیخ الرئیس جمع می‌شویم و در آنجا مباحث علمی را پی می‌گیریم. پس‌فردا هم این همایش در دانشگاه علوم پزشکی همدان دنبال خواهد شد.