عمرخیام نیشابوری، دانشمند، متفکر، حکیم، شاعر و نویسندۀ ایرانی است. نگارنده در این اثر درپی ارائۀ توصیفی دقیق و علمی از خدمات علمی حکیم عمرخیام نیشابوری است. یکی از منابعی که نگارنده در توصیف زندگی و آثار خیام از آن بهره برده قدیمی‌ترین سرگذشت‌ نامۀ خیام نوشتۀ ظهیرالدین بیهقی در کتاب تتمه صوان‌الحکمه است. نگارنده در نقد آرای برخی شرق‌شناسان که خیام را ملحد و یا دهری دانسته‌اند، در این اثر با تکیه به اطلاعات متقن تاریخی چنین نتیجه گرفته که خیام حتی تا آخر عمر به مثابۀ یک معتقد مذهبی زندگی می‌کرده و هیچ‌گاه از اصول و فروع دینی رویگردان نبوده است.