تاريخ دقيق تولد او معلوم نيست اما منابع تاريخ آن را حدود 812-811 ق در قاهره ذكر كرده اند. نام او مركب است از دو واژه تركي تغري (تنگري) و بردي (ويردي) كه با هم به معني «خداداد» است. پدر ابوالمحاسن تغري، بردي، از غلامان ترك نژاد رومي بود كه ملك ظاهر پادشاه مصر، در اوايل سلطنتش او را خريد و آزادش كرد. او از خاصگي و ساقيگري كار را آغاز كرد تا به فرماندهي سپاه مصر و نيابت شام رسيد و سرانجام نيز در 815 ق درگذشت. از تغري بردي 10 فرزند برجاي ماند كه ابوالمحاسن جمال الدين يوسف كوچك ترين فرزند او بود.

پس از درگذشت پدرش، تربيت ابن تغري را شوهر خواهرش ناصرالدين محمد، معروف به «ابن عديم» با «ابن ابي جراد» قاضي القضاة مصر، برعهده گرفت. پس از درگذشت ابن عديم (819 ق)، خواهر ابن تغري به عقد شيخ الاسلام قاضي القضاجلال الدين عبدالرحمان بلقيني شافعي (824 – 762ق) درآمد و تربيت ابن تغري نيز به او واگذار شد. ابن تغري از حق تربيت بلقيني به صراحت ياد كرده است و حفظ قرآن را نيز از او آموخت.

ابن تغري در فقه از محضر شمس الدين محمد رومي حنفي و بهاءالدين ابوالبقاحنفي و بدرالدين محمود عيني حنفي بهره برد و نحو را نيز از تقي الدين شمني آموخت. مقامات حريري را نزد علامه قوام الدين حنفي خواند و ادبيات را از علامه شهاب الدين احمد بن عرب شاه دمشقي حنفي آموخت. ابن تغري از محضر استادان بسياري بهره برد. ابن تغري يك سال از بيماري قولنج رنج برد و سپس در 874ق درگذشت. او پيش از مرگ در نزديكي تربت اشرف اينال براي خود مدفني ساخته بود و كتاب هاي خود را وقف مسجد آنجا كرده بود.

او به تاريخ بسيار علاقه مند بود و ملازمت مورخان روزگار خود، عيني و مقريزي، را اختيار كرد و در اين راه سعي و تلاش بسيار كرد تا در اين علم سرآمد شد و به تاليف و تصنيف پرداخت. گفته اند كه ابن تغري بردي در موسيقي، فنون جنگي مانند تيراندازي و نشانه زني و گوي و چوگان نيز مهارت داشت. ديانت، خويشتنداري، عفت، كناره گيري از مردم، دوري از اعيان دولت، خوش مشربي و حشمت و حياي او را ستوده اند و ابن اياس، او را از نوادر روزگار شمرده است. از ابن تغري بردي آثاري به جا مانده است كه از آن جمله اند:

1- كتاب النجوم الزاهرة في ملوك مصر و القاهرة، درباره تاريخ مصر است.

2- الكواكب الباهرة من النجوم الزاهرة، اين كتاب تلخيص كتاب النجوم الزاهرة است كه ابن تغري خود آن را انجام داده است.

3- المنهل الصافي و المستوفي بعدالوافي، شرح حال 3 هزار تن از سلاطين، امرا، وزرا، دانشمندان، شعرا، مورخان، خطاطان و مهندسان است.

4- حوادث الدهور في مدي الايام و الشهور، اين كتاب از وقايع 845ق آغاز مي شود. منتخباتي از اين كتاب در 1930 و 1942 در دانشگاه كاليفرنيا چاپ شده است.

٭ به نقل از كتاب «تقويم تاريخ، فرهنگ و تمدن اسلام و ايران»، تألیف دکتر علی اکبر ولایتی