به گزارش روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر علیاکبر ولایتی در
این مراسم با ارائه گزارش تفصیلی درخصوص ادوار تمدن نوین اسلامی و اتصال آن به
تمدن نوین اسلامی، گفت: تمدن اسلامی طی سالها مورد انکار غربی ها بوده، چرا که
آنها برای اسلام تمدنی قائل نیستند.
وی افزود: زمانی متفکرین غربی از روی بغض و عناد، منکر وجود تمدن
اسلامی میشدند و می گفتند حداکثر کار مسلمانان این بود که علوم قدیم یونان، روم و
اسکندریه را حفظ و به عربی ترجمه کردهاند و امانتدار خوبی بودهاند. آنها اعتقاد
دارند توسط مسیحیت از پیشرفت علمی عقب افتادند، ولی پس از آن و با رها کردن مسیحیت
به عصر واقعی خود برگشتند، یعنی عصر بیخدایی و شرک و نگاه مادی به جهان.
دکتر ولایتی با بیان اینکه از سالها پیش عدهای تلاش کردند تا نشان
دهند اسلام دارای تمدن بوده است، گفت: این افراد سعی کردند نشان دهند بستر مهمی از
تمدن امروز بشر مربوط به تمدن اسلامی است، نه تمدن یونانی. این افراد تلاش داشتند
تا نشان دهند مسلمانان نقش بیشتری در تمدن بشری داشتهاند.
وی با اشاره به دلیل موثق برای اثبات وجود تمدن اسلامی، اظهار داشت:
در این زمینه یک مثال مادی می زنم و آن این است که مهمترین اثری که از یونانی ها
در حوزه پزشکی به جای مانده، کتاب حشایش دیسقوریدوس است که این کتاب در آن زمان به
عربی ترجمه و دوباره به لاتین برگردانده شد که پایه داروسازی است. زمانی که این
کتاب به عربی ترجمه شد، 500 دارو در آن بود و بعد که تحویل اروپایی ها شد، 1400
دارو در این کتاب معرفی شده بود و این نشان از علم مسلمانان دارد.
رئیس هیات موسس و امنای دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: در قرن 17 یک
کشیش هلندی در مدرسه عیسوی ها به شاگردان توصیه می کند که زبان عربی یاد بگیرید،
چرا که عربها 300 دارو به آن چیزی که از یونانیها گفته بودند، افزودهاند. آنها
برای اینکه نمی خواهند اسمی از اسلام آورده شود، از کلمه عربها استفاده می کنند.
دکتر ولایتی با بیان اینکه در کتاب «شفا» جمعاً 900 داروی مفرده و
مرکبه وجود دارد، گفت: تا زمانی که کتاب «شفا» شیخالرئیس به زبان لاتین ترجمه
نشده بود، اروپایی ها و غربی ها از مقولات کلی خبر نداشتند تا اینکه با کتاب «شفا»
آشنا شدند و از آن بهره های فراوان بردند.
وی با اشاره به رساله ذکریای رازی به نام «الشکوک علی جالینوس» گفت:
ذکریای رازی بنا بر فهرست ابوریحان 180 کتاب و رساله و بنا بر فهرست ابننقیم 237
کتاب داشته است. در کتاب «الشکوک علی جالینوس» یعنی نقد بر نقد بر نظرات جالینوس
مطالبی گفته شده و می توان گفت اولین کتاب در طب اسلامی که 23 جلد است، توسط رازی
نوشته شده است. این کتاب در 23 جلد به زبان فارسی ترجمه شده که بسیار راهگشاست.
رئیس هیات موسس و امنای دانشگاه آزاد اسلامی افزود: این کتاب،
کلینیکی است، یعنی هر مطلبی که رازی در بیمارستان عضدی مطرح می کرده، به صورت دستنوشته
موجود بوده و این دستنوشته ها توسط یکی از وزرای آلبویه به قیمت گزافی از خواهر
ذکریای رازی خریداری شد و بعد از آن به صورت کتاب درآمد. این موضوع نشان دهنده این
است که ایرانیان در گذشته نیز به حق کپیرایت اعتقاد داشتهاند، چرا که وزیر آلبویه
می توانست با توسل به زور دستنوشته ها را بگیرد.
دکتر ولایتی در ادامه با اشاره به مبحث ریاضی در دوران تمدن اسلامی
گفت: اصولاً پایهگذار مبحث جبر مسلمانان هستند. اسم جبر از جِبران می آید که
اولین بار محمدبن موسی خوارزمی کتاب جبر و مقابله را نوشت و بنابراین علم جبر توسط
مسلمانان پایهگذاری شد.
وی خاطرنشان کرد: لگاریتم و حل معادلات درجه 2 و 3 و 4 نیز در زمان
مسلمانان بود، بنابراین پیشرفت ریاضیات در تاریخ اسلام زبانزد است. می توان گفت
حدود 1300 ریاضیدان با تألیفات خود در تاریخ اسلام احصاء شدهاند.
رئیس هیات موسس و امنای دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به پیشرفت
تاثیر مسلمانان در حوزه نجوم گفت: شخصی به نام کندی آمریکایی که محقق تاریخ علم است،
کتابی تألیف کرده که اثبات می کند دانشمندانی که قبل از کپرنیک ادعا کردند که زمین
به دور خود و به دور خورشید می چرخد، مربوط به مسلمانان بودهاند. دانشمندان قبل
از کپرنیک از جمله ابوریحان، خواجه نصیر، مؤیدالدین عرضی دمشقی و شیرازی ادعا
داشتند که زمین به دور خود و خورشید گردش می کند.
وی افزود: در خصوص خط استوا باید اشاره کنم که یونانی ها هنگامی که
خط استوا را اندازه گرفتند، گفتند 73هزار کیلومتر است و این در حالی است که طبق
محاسبات ابوریحان، خط استوا حدود 41هزار کیلومتر بود یعنی همان عددی که امروز
دانشمندان به آن اعتقاد دارند.
دکتر ولایتی درخصوص نقش مسلمانان در فلسفه گفت: کاری که مسلمانان در
این حوزه انجام دادند، بینظیر است. تا زمانی که کتاب «شفا» شیخالرئیس به زبان
لاتین ترجمه نشده بود، اروپایی ها و غربی ها از مقولات کلی خبر نداشتند تا اینکه
با کتاب «شفا» آشنا شدند و از آن بهره های فراوان بردند.
وی خاطرنشان کرد: با این مقدمات مشخص می شود که مسلمانان نقشی اساسی
در شکلگیری تمدن داشتهاند. یک نمودار وجود دارد که دوره های تمدن اسلامی از
دیدگاه مالک بن نبی را نشان می دهد که شامل سه مرحله روح، عقل و غریضه است که غلط
است. در منحنی که ما براساس تحقیقات درخصوص سیر تاریخی فرهنگ و تمدن اسلامی طراحی
کردهایم، تمام علوم ازجمله ریاضیات، فیزیک، فلسفه و همه علوم دقیقه، تجربی و
انسانی مربوط به هر دوره در آن جای دارد. در این منحنی تمدن اسلامی تا قرن چهارم
به اوج خود می رسد و پس از آن یک سقوط آزاد دارد. در قرن پنجم که مصادف با جنگ های
صلیبی و حمله مغول هاست، روند تمدن نزولی است.
وی افزود: حمله مغول ها و حمله صلیبی ها باعث شد مسلمانان از پیشرفت
علمی عقب نگه داشته شوند و نتیجه آن افت تمدن بین قرن های پنجم و ششم تا هشتم و
نهم است. از آن تاریخ به بعد دوباره سیر تمدن صعودی می شود.
دکتر ولایتی با بیان اینکه این اطلاعات براساس محاسبات تعداد
دانشمندان، کتاب ها، نظریات و ابتکارات است، گفت: این موضوع نشان می دهد هر زمان
که مسلمانان قدرت و استقلال و اقتدار داشتهاند، به دانش و تمدن بها دادهاند.
رئیس هیات موسس و هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد:
مسلمانان پس از به قدرت رسیدن، سه حکومت عثمانی، صفوی و گورکانی را تشکیل دادند و
بار دیگر به علم توجه کردند. بعد از قرن 11 هجری قمری بار دیگر به خاطر استعمار
انگلیسیها و فرانسویان این اقتدار از بین رفت و توجه به علم در کشورهای اسلامی
بار دیگر کاهش یافت.
وی مراحل تمدن اسلامی را به ترتیب دعوت به اسلام، تشکیل حکومت
اسلامی، گسترش اسلام تا رسیدن به مرز تمدن های قدیمی، انتقال متقابل فرهنگ اسلامی
با فرهنگ و تمدن کشورهای مجاور (از طریق ترجمه نسخ و انتقال دانشمندان)، عصر
خودجوشی و شکوفایی تمدن اسلامی، عصر شکوفایی فرهنگ اسلامی و ادبیات عرفانی، عصر
هنر و معماری، عصر رکود، عصر اولین تجلیل حیات جهان اسلام، هجوم استعمار، رکود دوم
و بیداری اسلامی برشمرد.
دکتر ولایتی در پایان خاطرنشان کرد: همانطور که در تاریخ مشاهده میکنیم،
در سایه اقتدار جوامع اسلامی است که میتوان به رشد علمی و تمدن اسلامی امیدوار
بود.