این کتاب حاصل کوشش نگارنده در بازنمایی شخصیت، اندیشهها، خدمات و آثار مکتوب ابن اثیر، به ویژه کتاب گرانسنگ الکامل فی التاریخ، است؛ کتابی که اطلاعات تاریخی مندرج در آن در باب تاریخ ایران و سلسلههای ایرانی منبع اصلی پژوهشگران و تاریخنگاران بعدی در این باره بوده است. برخی پژوهشگران بر این باورند که کمتر رویدادی در دوران سامانیان میتوان یافت که ذکری از آن در الکامل نیامده باشد. دکتر ولایتی در این کتاب بر آن است که در این کتاب توصیفی کامل از زندگینامه و آثار ابن اثیر ارائه دهد و همراه خواننده احوال و آرای این دانشمند بزرگ را به نظاره نشیند تا به شناختی ژرف از اندیشههای او دست یابد و آن را توشهای سازد برای پیمودن راه دشوار شناخت تاریخنگاری اسلامی.