به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دکتر ولایتی، کتاب «آذربایجان» (در دوران پیش از اسلام) به‌قلم علی‌اکبر ولایتی، از مجموعه کتاب‌های «اقلیم آفتاب» در هشت فصل به وجه تسمیه، اقوام قدیمی ساکن، تاثیر آریایی‌ها در فرمانروایی بر آذربایجان، دیرینه‌شناسی، آذربایجان در دوران پیش از تاریخ، دوران تاریخی، اقتصاد کهن منطقه، شهرها و شماری از مکان‌های باستانی و تاریخی آذربایجان پرداخته است.
در مقدمه کتاب آمده است: «آذربایجان از جمله سرزمین‌هایی است که در طول تاریخ، اقوام گوناگون در آن گام نهاده و مدتی مانده و بعد جای خود را به دیگران داده‌اند، که اقوام هوری، لولوبی، ماننا، گوتی، آشوری، اورارتو، میتانی از آن جمله‌اند (محمد قلی‌زاده، ص 25). هر یک از این اقوام، در شکل‌دهی تمدن عظیم این سرزمین دخیل بوده‌اند.»
عنوان فصل‌های کتاب به‌ترتیب «نام آذربایجان»، «آذربایجان در دوران پیش از تاریخ»، «آذربایجان در دوران تاریخی پیش از اسلام»، «تاریخ شهرها و مناطق آذربایجان»، «زبان آذری»، «دین آذری‌ها»، «اقتصاد آذربایجان در دوران باستان» و «آثار باستانی و تاریخی آذربایجان» نام دارند.
در فصل دوم کتاب درباره «نخستین ساکنان و سکونتگاه‌های آذربایجان» آمده است: «کاوش‌های باستان‌شناسان در اراضی آذربایجان نشان می‌دهد که این سرزمین، از دوران دیرینه‌سنگی، محل زندگی انسان بوده است. اشیایی که از اقامتگاه مردم آذربایجان پیدا شده، وجود دام‌پروری را در زمان‌های بسیاری قدیم در این دیار به‌اثبات رسانده است. قبایلی که در آذربایجان می‌زیستند، به‌مرور با کشاورزی آشنا و به این کار مشغول شدند.»
نویسنده با استفاده از منابعی که در پایان کتاب آورده شده، تلاش می‌‌کند تا به دیدگاه‌های موافق و مخالف درباره این منطقه بپردازد و حجم کم کتاب نیز برای آشنایی کلی خواننده با جغرافیا، تاریخ و فرهنگ با «آذربایجان» مناسب است.
دکتر ولایتی درباره مجموعه کتاب‌های «اقلیم آفتاب» نوشته است: «آرمان نگارنده در تالیف این مجموعه آثار، تهیه و تدوین توصیفی جامع و دقیق از ویژگی‌های جغرافیایی، رویدادهای تاریخی و خصایص فرهنگی مناطق جغرافیایی سرزمین ایران است. در این تعریف، ایران مجموعه سرزمین‌هایی را در برمی‌گیرد که در حیات تاریخی و فرهنگی ایران جزیی از این سرزمین وسیع بوده‌اند؛ فارغ از آن‌که امروز در جغرافیای سیاسی ایران جای داشته باشند و یا در تاریخ پر فراز و نشیب آن، از این سرزمین جد شده باشند.»
چاپ نخست کتاب «آذربایجان» (در دوران پیش از اسلام) به‌قلم علی‌اکبر ولایتی در 176 صفحه، قطع جیبی، شمارگان دوهزار نسخه و بهای سه‌هزار و 200 تومان از سوی شرکت سهامی کتاب‌های جیبی وابسته به موسسه انتشارات امیرکبیر منتشر شده است.