دکتر ولایتی در پنجمین قسمت از برنامۀ گفتگو محور «ایران» که روز پنجشنبه 18 خرداد‌ماه از شبکۀ دوم سیما پخش شد ، به بحث مفصل تاریخی با موضوع خاستگاه‌ها، روند و نتایج نژادگرایی در ایران پرداخت و گفت : «اگر انقلاب اسلامی ایران نبود معلوم نیست این نژادگرایی که مبلغ آن کسانی چون میرزا فتحعلی آخوندزاده و میرزا ملکم خان و احمد نوری و میرزا آقاخان کرمانی بودند و مروّج آن رضا شاه بود، چه بر سر این کشور می‌آورد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه تاکید کرد :این نژادگراییْ تلقینِ استعمار است و بی‌تردید موجب تضعیف ایران و هویت ملی می‌شود. ایران از زمانی که یک پیکرۀ واحد به خود گرفت تا به امروز، سرزمین بزرگی شامل اقوام و نژادهای بسیار متنوع بوده و این موضوع در کتیبه‌های هخامنشی هم به‌وضوح مشهود است؛ آن‌جا که پادشاهان هخامنشی اقوام ساکن در قلمرو ایران را برمی‌شمرند و اسامی بیش از سی قوم و نژاد مختلف ایرانی را می‌آورند.

وی افزود: در طول تاریخ ایران ، هیچ‌کدام از این اقوام، در هیچ دوره‌ای، خود را از پیکرۀ اصلی سرزمین ایران جدا نمی‌دانستند. این وحدت اقوام و نژادها یکی از الطاف الهی بی‌نظیر به مردم ایران است که تقریباً در هیچ‌جای عالم نظیر و مشابهی ندارد.

در قسمت‌های قبلی برنامه، دکتر ولایتی با دلایل علمی نشان داد که برخلاف باور مرسوم، محدود کردن مفهوم «ایران» به نژاد «آریایی» کاری بسیار غیرعلمی و نادرست است؛ بلکه پاسخ درست به این پرسش که به چه کسی ایرانی می‌گوییم این است که «ایران از همان زمان تأسیس آن سرزمینی گسترده بوده که اقوام و نژادهای بسیار متنوعی، بسیار فراتر از قوم آریایی را در بر می‌گرفته، و هیچ‌کدام از سلسله‌های پادشاهی ایران پیش از اسلام، مفهوم ایرانی را محدود به نژاد آریایی نمی‌کرده‌اند.

برنامۀ«ایران» سلسله گفتگوهای جذاب علمی با حضور دکتر رضا پورحسین با موضوع کلی ایران و هویت تاریخی، فرهنگی و تمدنی آن است که حاوی نکاتی جدید، دقیق و مستند است و رویدادهای تاریخی مطرح‌شده در برنامه، اغلب آن‌هایی هستند که تأثیری دیرپا در نضج، رشد و نمو و نتایج فرهنگ و تمدن ایران اسلامی داشته باشند.