نخستین کنگره بین المللی محتشم کاشانی با همکاری فرهنگستان زبان و ادب فارسی، مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، دانشگاه تهران، دانشگاه اصفهان، دانشگاه مشهد، دانشگاه تبریز، دانشگاه سمنان، دانشگاه کاشان و دانشگاه همدان شکل گرفته است که محورهای اوضاع فرهنگی ، سیاسی و اجتماعی در دوره صفویه و عصر محتشم، زندگی و اندیشه ها و شعرهای محتشم و هنرهای آیینی از سیزدهم اسفندماه به مدت سه روز برگزار شد.

به همین مناسبت دکتر علی اکبر ولایتی رئیس هیات موسس و هیات امنای دانشگاه آزاد اسلامی پیامی را برای کنگره بین المللی محتشم کاشانی ارائه نمود.

متن پیام به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

ان الحسین مصباح الهدی و سفینة النجاة

درخشش فرهنگ و تمدن اسلامی در ایران، معلول عواملی چند بوده است که بدون توجه به آنها، نمی توان به عمق ارزش ها و بازتاب های بی نظیر آن پی برد. ظهور دانشوران، حکیمان و عالمان بزرگ در طول سده‌های متوالی، در سایه مکتب رهایی بخش و آسمانی اسلام و به ویژه آیین تشیّع، از جمله‌ی این عوامل به حساب می آیند. در این میان، پیشگامی و پیشروی بعضی از مناطق و شهرها برجسته تر و درخشان تر می‌باشد.

شهر باستانی کاشان، با پیشینه‌ی فرهنگی و تمدنی چند هزار ساله، جایگاهی ویژه در این جریان دارد. کاشان از نخستین شهرهایی است که پایه گذاری تمدن بشری را به گواه آثار کشف شده در تپه های سیلک با خود همراه دارد. پس از ظهور اسلام هم از نخستین شهرهایی بود که مردمانش، به مکتب و آیین رهایی بخش تشیّع و راه و مرام ائمّه بزرگوار اطهار روی آورده اند و هجرت سلطان علی ابن باقر(ع)، فرزند بزرگوار امام پنجم شیعیان، به عنوان سفیر ولایت به این منطقه و شهادت شجاعانه او گواه این پدیده است.

لذا این ویژگی های بارز و ظهور دانشمندانی مانند غیاث الدین جمشید کاشانی، و عالمان و فقیهانی نامدار همچون ملامحسن فیض کاشانی، ملافتح الله کاشانی، ملا احمد فراق، ملا محدی نراقی و دیگران، به ویژه در عصر صفویان، جایگاهی ویژه و والا برای این شهر آیینی و مذهبی رقم زده است که نقش کاشان را در پیشبرد و شکوفایی تمدن اسلامی و آیین تشیّع نشان می دهد.

بدون شک، محتشم کاشانی، شاعر پارسی گوی سده دهم هجری نیز از زمره این نامداران می باشد که با تکیه بر آیین پیشرو تشیّع و توجه ویژه به شهادت سید و سالار شهیدان کربلا، جایگاهی والا و بی نظیر در میان شاعران مرثیه سرا یافته است. وی با سرودن آن ترکیب بند الهام شده، بی نظیر و الهام بخش، پیام آسمانی و الهی تشیع و مظلومیت سالار شهیدان، حضرت ابا عبدالله الحسین و سایر شهدای کربلا را به زیباترین و سوزناک‌ترین بیان شاعرانه، به گونه ای ترسیم و تصویر کرده است، که اسلاف و اخلاف او نتوانسته اند به این جایگاه رفیع نزدیک شوند و بدین شیوه، پیام مظلومیت شهدای کربلا را به بهترین وجه، به اقصی نقاط جهان رسانده است، تا جایی که اکنون، در هر جای جهان، سخن از آیین تشیع و مظلومیت شهدای کربلا به میان می آید، نام محتشم کاشانی نیز با آن همراه است.

بدین لحاظ به جا و شایسته بوده است که در این روزگار، مراسمی جهانی برای بزرگداشت این شاعر بی‌نظیر و مرثیه سرای بزرگ برگزار گردد، و اکنون که با بذل مساعی فضلا و محققان کاشانی و توجه ویژه امام جمعه محترم شهرستان، حضرت آیت الله نمازی (مدظله العالی)، کنگره جهانی محتشم کاشانی با ریاست جناب آقای دکتر میرزاده، ریاست محترم دانشگاه آزاد اسلامی در حال برگزاری است، اینجانب صمیمانه دست بزرگواران ستاد برگزاری مراسم را می فشارم و برای آنان از درگاه الهی و ارواح مقدسه‌ی شهدای کربلا، به ویژه امام حسین(ع) آرزوی توفیق و سرافرازی دارم.

علی اکبر ولایتی

اسفند ماه سال1395 هجری شمسی